Белсенді Қарин, адасқан Смайылов пен аутсайдер Нұрбек: Басқарушы элитаның рейтингі

Шенеуніктедің жұмсы 1-ден 7 балға дейінгі шкаламен бағаланған. Мұнда 1 – сипаттаманың ең төменгі көрсеткіші, ал 7 – ең жоғары көрсеткіші. Сарапшылар арасында сауалнама 8-22 шілде аралығында өткізілген. Оған 21 сарапшы қатысқан. Бұл жолы сарапшылар басқару элитасын бағалаудың жаңа тәсілін ұсынған. Оған сәйкес, субъект ретінде тұлғалар емес, институттар бірінші орынға шығады, ал бағалаудың негізгі критерийі билік немесе перспектива емес, бағынысты саладағы жағдай болып есептеледі.

Осылайша, мемлекеттік кеңесші институты ең жоғары бағаға (4,57 балл) ие болған. Сарапшылар «жетекші Ерлан Қариннің жұмысының тиімділігіне байланысты рейтингті жинап, ол осыған байланысты сөгістерге, ұлтшылдармен жақын әрі фаворитизмге бейім болғанына қарамастан, белсенді, мақсатты және өршіл саясаткер («ол референдум өткізді, құрылтай ұйымдастырды») ретінде бағаланатынын, ол үшін жаңа мүмкіндіктер терезесі ашылғанын» («жаңа функционалдығы бар жаңа ұстаным») жазады.

Парламент Сенаты мен Мәжілісінің ұстанымдарына олардың ақпараттық ашықтығы (әрқайсысы 4,50 ұпай) жоғары әсер ететіні аталып өткен. Ерекшеліктердің ішінен Мәжіліс туралы сөз қозғаған сарапшылар бұл органдағы жұмыстың жалпы жағдайын жоғары бағалайды, бұл спикердің емес, депутаттардың өздерінің сіңірген еңбегі, белсенділігі деп танылады («Ерлан Қошанов тәжірибелі шенеунік, бірақ Палата жұмысына динамика бере алмаған») (4,21 ұпай). Ал Сенатта спикер Мәулен Әшімбаевтың жұмысын бағалау маңызды рөл атқарады (4,14 ұпай). Сарапшыллар Сенатқа да депутаттық корпусты жаңғырту керектігін айтады.

Рейтингте 4-орынды иеленген Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті (4,07 балл) және 7-орынға ие болған ПӘ (4,36 балл) «Бүкіләлемдік бюджеттің атқарылуын бағалау» параметрі бойынша сарапшылардан жоғары баға алды. Екі ведомство да сарапшылардың баяндамаларына сәйкес, бақылаушы рөлді сәтті атқарады. Бірақ егер ПӘ «клиент әлі тірі болған кезде» «проблемалық аймақтарды жалпы шешуге ықпал етсе», Есеп комитеті «патолог ретінде әрекет етеді - ол бәрін көреді және бәрін біледі, бірақ, өкінішке орай, тым кеш, ал мемлекеттік органдар оның сынына байланысты ешқандай шешім қабылдамайды».

Егер Президент әкімшілігінің құрылымдық бөлімшелері туралы айтар болсақ, 5 бағыттың ішінде сарапшылар «сыртқы саясат» (3,40 бал) және «аумақтық және мемлекеттік бақылау» (3,36 бал) саласына жоғары бағалайды. Ал «құқықтық саясат» (2,50 бал) бағытына ең төменгі баға береді. Салыстырмалы перспективада жекелеген секторлардың рейтингінің балы интегралды құрылым ретіндегі ПӘ көрсеткішінен айтарлықтай төмен (4,36 балл). Сарапшылардың пікірлері секторлар жұмысындағы ақпараттық ашықтықтың жеткіліксіздігін және облыстар жұмысының тиімділігіне жеке фактордың ықпалын көрсете отырып, бағалаудың жалпы тенденциясын растайды. Мәселен, Ержан Қазыхан жайлы сарапшылар «көлеңкеге жасырынды, қазір бұл дипломат туралы бірдеңе деу қиын» дейді.

Мәлік Мырзалиннің бөлімшесі, сарапшылардың пікірінше, «жеткілікті деңгейде түсініксіз» болып қала берсе де, «өңірлердегі мәселелер орталық деңгейінде шешіліп жатқаны жаңа облыстардың әкімдеріне балама дауыс беру жақсы ұйымдастырылғаны» жазылған.

Аида Балаева басқаратын бағыт басқаратын комиссиялардың «құрамының өзектілігі» тұрғысынан келіспеушілік туғызады. Мемлекеттік басқару және саясат бағытында сарапшылар «идеялар дефицитін» атап өтеді.

Ержан Жиенбаев басқаратын құқықтық саясаттың бағытын сарапшылар «тоқырау» деп бағалап отыр.

Премьер-министр басқару элитасы рейтингінде 16-шы орынға ие болды. Сарапшылар Әлихан Смайыловтың ақпараттық ашықтығын атап өтті, бірақ олардың пікірінше, ол оның ұстанымдарының әлсіздігінің орнын жаппайды ("мұраға алғаны нашар дүние, сыртқы және ішкі сын-қатерлердің ішінде адасып қалды").

Бірінші вице – премьер мен әлеуметтік мәселелер жөніндегі вице-премьер тиісінше рейтингте 27 және 26 позицияға ие бола отырып, Смайыловты сенімді тылмен қамтамасыз ете алмай тұр. Бұл ретте Роман Склярдың «бедел ресурсы бар», ал Ералы Тоғжанов «ақпараттық ашықтық ресурсын шебер пайдаланады, біраөқ мұнысы әрқашан оның пайдасына ойнамайды».

Рейтингтегі ең жоғары позицияларды – 5, 6 және 9-дәрежелерге Білім министрлігі, СІМ және Антикор ие. Бағалауларға берілген пікірлерде сарапшылар басшылардың кәсіпқойлығына ("Асхат Аймағамбетов – өз орнындағы адам") баса назар аударады және сыртқы саяси ведомство желісі бойынша ("сыртқы әлеммен өзара іс-қимылдың жаңа қауіпсіз формуласы талап етіледі") және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте ("халық әділ шешімдерді күтеді, көп жемқор ыңғайлы орнында отыр") жұмысты күшейту талап етілетінін атап өтеді.

"Ақпараттық ашықтық "параметрі бойынша ТОП-10-да мемлекеттік кеңесті үшінші орынға ысыра отырып, Сенат пен Мәжіліс алғашқы екі ұстанымды иеленеді. "Ондықты" Премьер-министр, Қаржы министрлігі және Нұр-Сұлтан әкімдігі түйіндейді. Сонымен бірге, цифрландыру министрі Бағдат Мусинге қатысты сарапшылар тиісті жобалары көпшілік алдында сөйлеген сөзімен сәйкес келмейтінін атап өтеді ("бюджет көп емес, ал министр тек көпшілік алдында сөйлей алады").

"Басшы жұмысының тиімділігі" параметрі бойынша ТОП-10-ға екі басқарушы ғана 4 балдық межеден өте алды – бұл Қарин мен Әшімбаев. "Ондықты" антиквариат жетекшісі Олжас Бектенов пен ҰҚК төрағасы Ермек Сағымбаев тұйықтайды.

Президенттік блоктың маңызды екі өкілі – омбудсмен Эльвира Әзімова мен СЖРА басшысы Әсет Иргалиевтің рейтингтері өте төмен. Олар аутсайдерлер бестігінде.

Барлығынан төмен тұрғаны - ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек. Сараптамалық орта оның тағайындалуын теріс бағалады. Әділет министрі Қанат Мусиннің де балы төмен.