Болат Назарбаев Үшқоңыр ауылының тұрғындарын сусыз қалдырды

Үшқоңыр (бұрынғы Шамалған) – Алматыдан 50 шақырым жердегі үлкен ауыл. Оның танымалдылығы Қазақстанның бұрынғы президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың осында туып-өскендігімен байланысты. Бір қызығы, бұрынғыдай емес, қазір бұл жерде оның туыстары туралы ашық әңгімелерді жиі естуге болады. Қанды қаңтар оқиғасынан кейін бәрі өзгерді, деп сендірді жергілікті тұрғындар.

Тұрғындар судың өтуіне кедергі келтірген үй маңына жиналды

Orda.kz редакциясының негізін қалаушы әрі бас редакторы Гүлнар Бажкенова қаңтар оқиғасынан кейін Назарбаевтардың қаңырап бос тұрған үйлері туралы түсірілім жасап жатқанда Болат Назарбаевтың жеке күзетшілері редакцияның дронын атып құлатқан болатын. Бірақ бүгін бізді ешкім мазалаған жоқ – тұрғындар журналистермен бірге аумақты қарап шықты. Сәлден соң тіпті аудан әкімі де келді.

Біз барған күні ауылда Назарбаевтың ағасы да, әпкесі де болмады. Болатты соңғы рет осы жерден 3 апта бұрын мүгедектер арбасында күзетшілермен бірге көрген. Ал оған дейін ол бір жыл бойы шетелде емделген, дейді жергілікті тұрғындар.

Өтінемін көмектесіңіз!

Алматы төңірегінде Болат Назарбаев туралы және оған не тиесілі екенін естімеген адамдар саусақпен санарлықтай. Мұнда Назарбаевтар отбасының барлық үйлері бір-біріне жақын орналасқан. Бірақ бізді тау суының ағынын бөгеп тастаған үй ғана қызықтырды.

Жол бойындағы Болат Назарбаевтың үйі

Үйдің жанында қызметшілер болған жоқ. Ауланың көптен бері қараусыз қалғанын байқауға болады – бассейндегі суды лай басқан, әр жердегі шөп жұқарған. Отбасылық ғимараттарды бірдей биік қызыл кірпіш қоршаулар, өсіп келе жатқан шыршалар және қойылған камералар арқылы анықтауға болады.

Аталған үйге дейінгі каналдың түрі мынау.

Ал Болат Назарбаевтың ерікті түрде су арнасын қайта жасауды ұйғарған түрі осылай көрініс тапқан. Науа үйге тақалып тұр, иесі оны өзгертіп, оның аумағын айналып өтуге шешім қабылдаған. Бұл үшін құйылған бетонның орнына кірпіш пайдаланылғанын көруге болады.

Өзгеріске байланысты келесі иірімде арна бітеліп қалған.

Батылдық қамал бұзады

Жергілікті бау-бақша серіктестігінің мүшелері қазіргі жағдай Үшқоңыр суландыру мекемесімен және жергілікті әкімдік тарапынан түбегейлі шаралар қабылдауды талап ететініне сенімді.

«Бұл жерде бұрын су болған. Осы үй салынғаннан кейін 10 жылдай уақыт өткен соң су жүрмей қалды. Күзде артық су болған кезде аздап келеді. Енді біз бәрімізге таудан келетін суды ашуға жиналдық. Болат Назарбаевтың бәріне тосқауыл қойғанына шыдай алмаймыз. Мемлекет қайта құруға ақша бөлді, бірақ олар оған кірісіп, әсер ете алмайды» дейді жергілікті тұрғын Баян Оразғалиева.

Көршілердің бірі журналистке үй иесі «өзін хайуаннан да нашар ұстағанын» айтты. Соның салдарынан канал бойындағы барлық тұрғындар мен 120 гектар суармалы егістік сусыз қалды.

Барлығы жаңа

Біз қойған өткір сауалдарға құрылым өкілдері тек иықтарын көтерді. Мәселен, ауыл тұрғындары мен журналистер аумақ иесінің бұған құқығы бар ма, жоқ па, соны білгісі елді.

«Бұрын совхоз маңында канал болатын. Су бердік, олар 124 гектарды суарды. Жекешелендіруден кейін шаруа қожалықтары жер алып, каналды өздері жөндеді. Уақыт өте шаруашылықтар ыдырап, жерлер суарусыз қалды. Қазір су бұл үйден ары бармайды» дейді «Үшқоңыр суландыру» мекемесінің қызметкері, учаске басшысы Мұстафа Мәзімов.

Маманның айтуынша, облыстағы 15 каналды жөндеуге 2,4 млрд теңге бөлінген. Биыл мамандар келіп, реконструкция жобасын жасады, содан кейін мердігерлер мұнда үйлердің тұрғанын көрген.

Арнаны қалпына келтіру үшін жобаны түзетуге жіберу керек болған.

«6 шақырым алда тұрған учаскелер бас жобадан шығып қалды. Біз бұл үйге кіре алмаймыз. Тиісті Мемлекеттік акт үлкен Алматы арнасының балансында. Ал біз суды жеткіземіз, бірақ әзірге жеткізетін жер жоқ» деп қосты Мұстафа Мәзімов.

Ұйым арнаның бағытын өзгертіп, оны жауып тастаған кім екенін білмейтіндей түр танытты.

Ірі Алматы каналының жоспарлы техникалық бөлімінің басшысы Жаңғырмахат Орымбетов жобаны аяқтаудың болжамды мерзімін айтты. Демек, биыл түзетілсе, каналды қалпына келтіру жұмыстары келесі жылы ғана басталады.

«Бір қарағанда, мен бұл үйге байланысты бәрін қайта жасау қиын бола ма, жоқ па, әлі нақтылай алмаймын. Мүмкін жолдың немесе орман белдеуінің бойынан жаңа канал іске қосармыз. Мемлекеттік акт қайтадан жасалуы керек, бұл ұзақ уақыт, жол салушылар араласуы мүмкін. Қайта құрудың бірінші актісін алған кезде біз мәселенің мән-жайын нақты кейін білдік» деді Орымбетов.

Олардың бұған құқығы жоқ, құрылым өкілі сауалға бейресми түрде жауап берді. Тіпті жаңбыр суын да арнаға апару мүмкін емес болып шықты.

Әкім білмейді де

Ауылдағылардың бәрі көршілері туралы бәрін біледі. Жиналғандардың ешқайсысы үй басшысымен келісе алмады. Ал жергiлiктi әкiмшiлiк мүлiктiң қожайынының кiм екенiнен бейхабар-мыс.

«Қазіргі уақытта арық жүйесі БАК-ның жауапкершілігінде. Қарасай ауданында «Үшқоңыр ирригация» кәсіпорны су жағынан сауатты. Олардың басшылығымен сөйлесіп жатырмыз, құжаттары дайындалып жатыр. Биылғы жылдың соңына дейін немесе кейінірек канал жүйесін қайта қалпына келтіреміз. Бұл қиын жұмыс, бұл арна сонда кіреді. Су беретін үйлерді қосамыз. Бірақ бұл біздің құзырымызда емес» деп жауап берді Қарасай ауданы Шамалған ауылдық округінің әкімі Ержас Тоқтасынов.

Оның артында тұрған әкімнің көмекшісі мұның бәрі (арнаны рұқсатсыз ауыстыру) өзінен бұрынғы әкімнің кезінде болғанын – «қазіргі әкімнің бұған еш қатысы жоқ» екенін де қосты.

Біз ішке кіріп, үй иесімен сөйлеспек болдық, бірақ есікті ешкім ашпады.

Тұрғындар мен шаруалар 10 жыл бойы су тапшылығына шыдап келген. Тағы да күтулеріне тура келеді. Қанды қаңтар оқиғасынан кейін елде өзгеріс орын алса, құдіретті көршіге де сөз өтетін уақыт келер.