«Әрең күн көріп жүргендерге салық салғыларыңыз келеді». Депутат салық ережесін қайта қарауды талап етті

Ол осы мәселеге қатысты сауалын Премьер-министрдің орынбасары – Қаржы министрі Ерұлан Жамаубаевқа жолдады.

Садықов депутаттарға 1 қаңтардан бастап енгізіліп, ауқымды қоғамдық резонанс тудырған жедел аударымдарды фискалдық бақылауға қатысты кәсіпкерлерден көптеген өтініш келіп жатқанын айтты. Оның сөзінше, «Ақ жол» фракциясы 2019 және 2021 жылдардағы депутаттық сауалдарында салық органдарының мұндай тәсілімен келіспейтінін білдірген.

Оған қоса, 2019 жылы Мемлекет басшысы бұл мәселені күн тәртібінен мүлдем алып тастауды тапсырды. Өйткені ыңғайлығының арқасында жедел аударым жүйесі халық арасында кеңінен қолдануда. Дегенмен, былтыр Үкімет жедел аударымдарға фискалдық бақылауды енгізу туралы шешім қабылдады. Бұл бизнес пен халық үшін бірден қиындық туғызды. Бұрын жедел аударым арқылы төлем жасау кезінде сатушы фискалдық органдардың талабына сәйкес сатып алушыға кассалық түбіртек шығарып беруге міндетті болатын. Енді онлайн аударым арқылы алынған айналым бөлек, ал кассалық түбіртектер бойынша бөлек есептеледі. Демек, жеңілдетілген салық салу режимінде жұмыс істейтін кәсіпкер бір табысы үшін екі рет салық төлеуі тиіс. Бұл шағын бизнес үшін айтарлықтай сомалар – 3 пайыз орнына 6 пайыз төлеуге тура келеді, - деп түсіндірді мәжілісмен.

Сонымен қатар Асқар Садықов атап өткендей, POS-терминалдар арқылы қолма-қол ақшасыз төлемді қабылдау үшін банк комиссиялары 2,8 пайызға дейін жетеді. Нәтижесінде жеке кәсіпкерге түсетін салық жүктемесі 3 пайыздың орнына 8,8 пайызға дейін өседі.

POS -терминалдар арқылы жұмыс істеуге мәжбүрлеу арқылы, салық органдары банктердің мүддесін қорғайды. Ұлттық банк уәде еткен ұлттық төлем жүйесі сол күйі пайда болған жоқ. Бұл ретте салық органдары қызметкерлерінің жедел аударым арқылы төлемдерді қабылдауға тыйым салу туралы мәлімдемелері «Төлемдер және төлем жүйелері туралы» заңының талабын бұзады, оған сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында жедел төлемдер және ақша аударымдары қолма-қол ақшаны пайдаланумен де, оны қолданбай да жүзеге асады. Осыған байланысты кәсіпкерді қандай да бір нақты төлем түрін жасауға мәжбүрлеу заңсыз екенін айта кеткен жөн, - дейді ол.

Депутат шағын және микро бизнес олигархтар емес, шағын дүкендерде тауар сататын немесе шағын қызмет көрсететін қарапайым адамдар екенін айта кетуіміз керегін ескертті.

Бюджеттен ақша ұрлап, оффшорға шығаратын олар емес. Ондай кәсіпкер тіпті 5 мың теңге салықтан жалтарса да, бұл ақшаны елде қалдырады, мәселен, ұлына аяқ-киім сатып алып береді немесе шағын кәсібін сәл де болса кеңейтеді, - деп санайды Садықов.

Оның айтуына қарағанда, түсіндіру кезінде салық органдары әртүрлі тұлғалардан түскен 100 жедел аударым бақылауға жататынын атап көрсетеді. Бірақ олардың мөлшері анықталмаған, яғни, бұл 100-200 теңге көлеміндегі төлемді де бақылауға мүмкіндік береді.

Онда салық органдарына заңды сұрақ туындайды, сіздер кімді іздеп жүрсіздер - олигархтар мен жемқорларды ма, әлде, күнін әрең көріп отырғандарды ма? Мұндай бақылаудан табысы орташа жалақыдан төмен қарапайым таксистер, тігіншілер, өзін-өзі жұмыспен қамтығандар зардап шегеді. Демек, сіздер әрең күн көріп жүргендерге салық салғыларыңыз келеді. Онда оларға жұмысты тоқтатып, мемлекеттен әлеуметтік көмек алу оңайырақ болмақ. Жалпы алғанда, жедел аударымға енгізген толық бақылау жемқор шенеуніктерге емес, тек адал шағын бизнеске ғана әсер етеді, - деп айтты Асқар Садықов депутаттық сауалында.

Депутаттар Үкіметке кәсіпкерлердің, халықтың және мемлекеттің мүддесін ескере отырып, жедел аударымдарға салық салу тәсілін қайта қарауды талап етті.