Ел тұрғындарының мойнында 3,5 триллион теңге несие бар

Елдегі несие алуға қабілетті 9 миллион тұрғынның 7 миллион 200 мыңы банкке қарыз. Бірінші несие бюросының мәліметі – осы, деп хабарлады "Астана" телеарнасы.

Пандемия жағдайды одан сайын ұшықтырып отыр. Қазір несиесін өтей алмайтындар күрт көбейген. Екінші деңгейлі банктер мен қаржы ұйымдарының қысымы да күшейген. Несиесін уақытында төлей алмаған тұрғындарға коллекторлық қызмет тыным бермеуде. Тіпті, қарызын кешіктірген күндеріне еселеп қайтаруға мәжбүрлеп жатқан көрінеді.

Алматы қаласының тұрғыны Артемий Лебедевтің несиені уақытынан кешіктіргеніне үш ай болған. Тұрақты жұмысынан айырылған оның жағдайын қаржы ұйымы ескермек түгілі, қарыз үстіне қарыз еселеп берген. Тіпті, тағы кешіктірсе үйіндегі мүлкін тәркілейтіндерін айтып қорқытқан. Тығырыққа тірелген соң, қаржы ұйымынан алған 20 мың теңгесі де бірнеше есеге өсіп кеткен. Қарызға белшесінен батқан тұрғын қайда барарын, кімнен көмек сұрарын білмей дал.

"315 мың теңге қалды. 25 мыңнан төлеп келдім. Карантинге байланысты төлей алмағаным үшін 90 мың теңге қосып жіберіпті. Төлеуге міндеттісің дейді. Айыппұлдың қайдан қосылғанын да түсіндірмейді. Өте дөрекі сөйлеседі. Мүлкіңді тәркілейміз деп қорқытатын болды", - дейді ол.

Банк алдындағы беделі түскен тұрғындардың мәселесін шешумен айналысатын заңгерлердің айтуынша, елімізде несие өтей алмағандар саны күрт артқан. Мысалы, бүгінде 1 млн 375 мың адамның есеп шоты бұғаттаулы. Жеке сот орындаушыларына өткен берешек көлемі 7 триллион теңгеге жуықтайды. Несие бойынша артық пайызды байқаған кез келген адам заңгерге немесе ұлттық банкке жүгіне алады дейді мамандар.

"Банктер үстінен пайыздар қосып жіберген жағдайда, көп адамдар сол жарлықты естіп хабарласып жатыр ғой. Ол кезде Ұлттық банктің қаржы нарығын қорғау агенттігіне өзінің құқығын қорғап, Президенттің жарлығын негізге ала отырып арыз жіберуге болады. Жалпы, банктердің жылдық тиімді үстемақысы 56 пайыздан аспауы керек", - дейді заңгер Фархат Әбдіқадыров.

Ал бірінші несие бюросының мәліметінше, елдегі несие алуға қабілетті 9 миллион тұрғынның 7 миллион 200 мыңы банкке қарыз. Оның жалпы сомасы – 3,5 триллион теңге. Мамандар несиені төлеуден қашудың пайдасыз екенін айтады. Одан да банкке барып, шешу жолдарын қарастырған жөн.

"Қазіргі уақыттағы статистика бойынша 19 пайыз борышкер қиын жағдайды бастан кешіріп жатыр. Яғни, төлем жасай алмауда. Бірақ, олардың банктен қашып жүруі дұрыс емес. Одан да банкке барып, қарызды бірнеше айға тоқтата тұруын сұрауға немесе аз-аздан бөліп төлеуге болады", - дейді бірінші несие бюросының атқарушы директоры Әсем Нұрғалиева.

Заңгерлердің сөзінше, тұтынушылық несиені кешіктіргені үшін 56 пайыздан астам үстемақы қосу – заңсыздық. Оған қоса, мүлікті тәркілейміз деген қорқыту өз алдына заңға қайшы әрекет екенін ескертеді. Сондықтан сотқа жүгінуге кеңес береді. Ал шағын қаржы ұйымдарының көбі заңды белшесінен басып, тұрғындардың қаржылық сауатсыздығын пайдаланып келеді дейді. Берген қарызды бірнеше еселеп қайтарып алатындардың көбі Ұлттық банктен рұқсат алмаған.